BÀI 504 – Cây thùn mũn và bài thuốc tẩy giun sán

Cây thùn mũn hay thùn mùn, phi từ là vị thuốc trị giun sán hiệu quả theo kinh nghiệm dân gian. VIệc sử dụng thuốc chữa bệnh khá đơn giản và có hiệu quả. Tuy nhiên, người bệnh cần dùng đúng liều lượng để không ảnh hưởng tới sức khỏe.

Tên gọi

Tên khác: Thùn mùn, cây phi từ, vốn vén…Còn gọi là cây chua meo (tên ở Lạng Giang. Bắc Giang), tấm cùi (Thổ), xớm mun (Thái).

Tên khoa học: Embelia ribes Burm.

Họ: Đơn nem Myrsinaceae.

Thông tin, mô tả cây thùn mũn

Mô tả thực vật

Cây mọc hoang ở các đồi thành từng bụi cao chừng 1-2m. Thân màu tía tím thỉnh thoảng có cành đỏ tươi hơn, trông như hơi mốc. Có vạch dọc rất rõ, bì khổng nhỏ như hạt kê. Lá mọc so le, hình lưỡi mác, mặt dưới nhạt hơn, dài 4,5- 5cm, rộng 1,5-2cm. Phiến ở phía cuống hẹp nhọn. Cuống ngắn 5-6mm.

Khi quả chín hái về xát sạch vỏ, phơi khô; khi dùng tán nhỏ. Vị lúc đầu ngọt sau chua và hơi tê tê.

Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Phân bố: Là cây mọc hoang ở nhiều nơi trên đất nước ta.

Bộ phận dùng: Dân gian chỉ dùng quả thùn mũn làm thuốc.

Thu hái, chế biến: Khi hái quả về, người ta sẽ đem sát sạch lớp vỏ bên ngoài, sau đó đem phơi thật khô, rồi nghiền thành dạng bột mịn để sử dụng làm thuốc tẩy giun sán.

Tính vị, quy kinh, bảo quản

Tính vị: Trái tươi có vị ngọt, không có độc nhưng có thể gây say nhẹ

Quy kinh: Chưa có nghiên cứu

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát

Thành phần hóa học

Trong quả có tanin, tinh dầu và axit embelic (còn gọi là embelin hay embelon dihydroxy 2- 5-lauryl 3-benzo quinon 1-4) một chất có cấu tạo quinonic.

Tác dụng dược lý của cây thùn mùn

Theo y học cổ truyền:

Tẩy giun là hiệu quả nổi bật của vị thuốc này, được GS Đỗ Tất Lợi mô tả trong cuốn sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” trong đó có viết; vị thuốc này có thể tẩy được những loại giun sau:

Giun đũa

Giun kim (giun tóc)

Giun móc

Sán xơ mít

Ngoài ra tại Ấn Độ còn sử dụng vị thuốc này trong điều trị bệnh rối loạn tâm thần và làm thuốc bổ não.

Theo nghiên cứu y học hiện đại:

Hoạt động bảo vệ não: Một nghiên cứu tại Đại học Dược Sree Siddaganga, Ấn Độ tiến hành thử nghiệm chiết xuất từ cây thùn mũn trên chuột thí nghiệm. Nhóm nghiên cứu đã xác định hoạt động bảo vệ thần kinh, chống lại tổn thương não. Nhóm nghiên cứu đánh giá đây có thể là một trong những phương pháp điều trị đột quỵ trong tương lai.

Hoạt động làm lành vết thương: Bằng cách sử dụng chiết xuất ethanol từ lá thùn mũn trên chuột thí nghiệm, nhóm nghiên cứu tại PG Khoa Nghiên cứu và Nghiên cứu Công nghệ sinh học, Đại học Kuvempu, Ấn Độ đã xác định được hoạt động kháng viêm, làm lành vết thương của chiết xuất này.

Hoạt động bảo vệ tim: Cũng từ một thí nghiệm trên chuột bị nhồi máu cơ tim cấp, bằng cách sử dụng chiết xuất từ quả thùn mũn để điều trị cho chuột, nhóm các nhà nghiên cứu tại Ấn Độ đã xác định được hoạt động cải thiện tổn thương cơ tim và tăng cường khả năng chống oxy hóa chống lại nhồi máu cơ tim do ISO gây ra ở chuột và hoạt động bảo vệ hệ tim mạch của trái thùn mũn.

Quả cây thùn mũn tẩy được những loại giun nào ?

Tẩy giun là hiệu quả nổi bật của vị thuốc này, được GS Đỗ Tất Lợi mô tả trong cuốn sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” trong đó có viết; vị thuốc này có thể tẩy được những loại giun sau:

• Giun đũa
• Giun kim (giun tóc)
• Giun móc
• Sán xơ mít

Ngoài ra tại Ấn Độ còn sử dụng vị thuốc này trong điều trị bệnh rối loạn tâm thần và làm thuốc bổ não.

Cách dùng cây thùn mũn chữa giun sán

Theo dân gian, để tẩy giun cần dùng bột hạt thùn mũn khi đói. Cụ thể cách dùng như sau:

Bài thuốc cho người lớn

Chuẩn bị: Bột thùn mũn khoảng 5g (Khoảng 2 thìa canh nhỏ), mật ong 10ml, nước ấm.

Thực hiện: Buổi tối hôm trước cần nhịn ăn, khi đó giun sán sẽ bị đói. Sáng sớm hôm sau hòa 5g bột thùn mũn, cùng với khoảng 1 thìa mật ong, thêm chút nước ấm trộn đều ăn hết vào buổi sáng sớm.

Bài thuốc cho trẻ em

Trẻ con uống 2-2,5 g.

Lưu ý: Phải để cơ thể thật đói thì việc tẩy giun sán mới có kết quả cao.

Lưu ý khi dùng cây thùn mũn chữa bệnh

Tuy vị thuốc không có độc, nhưng đối với phụ nữ đang mang thai thì không nên dùng.

Cần phân biệt không nhầm lẫn với cây tiêu rừng hay hạt sẻn, hạt mắc khén vì loại cây này cũng có hình dáng quả gần giống, cũng được sử dụng làm thuốc tẩy giun.

Nhiều quốc gia coi đây là một loài thực vật đứng trước nguy cơ bị tuyệt diệt, vì vậy cần nâng cao ý thức để bảo vệ thoại thảo dược quý giá này.

Trên đây là những thông tin và bài thuốc chữa bệnh từ cây thùn mũn. Có thể nói, cây mang đến hiệu quả chữa giun sán cao nhưng đó chỉ là kinh nghiệm dân gian chưa có cơ sở khoa học. Cho nên, người bệnh nên thăm khám bác sĩ trước khi sử dụng để có hiệu quả cao nhất.

LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM:
0939 714 275
tiemthuocbacsaithanh
Thuocbacsaithanh

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
– CỬU KHỔNG (THẠCH QUYẾT MINH) – THUỐC QUÝ TỪ BIỂN CẢ
– ĐẠI HỒI – THUỐC HAY TỪ GIAN BẾP