BÀI 480 – Tỏi độc: Vị thuốc “lạ” chữa bệnh Gút

Tỏi độc là cây thuốc người ta bào chế được Colchicin là một loại thuốc thông dụng điều trị bệnh gout, được dùng khắp nơi trên thế giới. Hãy cùng tìm hiểu về cây Tỏi độc và chất Colchicin qua bài viết sau đây.

Đặc điểm nhận dạng cây tỏi độc

Dò tỏi độc có hình một hạt nhỏ, dài 3 – 4 cm, rộng 2 – 3 cm, phía đáy hơi cụt, bụng có một rãnh sâu rộng. Khi còn tươi, dò mẫm chắc, ép thấy có một dịch chảy ra màu trắng đục như sữa, vị đắng. 

Khi cắt ngang, dò có hình mặt trăng khuyết, màu trắng, có một đường nâu nhạt ở phía ngoài. Phía trong màu hơi sẫm, có những bó libe gỗ màu vàng nhạt. Khi mảnh dò khô không có mùi gì đặc biệt, không còn vị đắng mà hơi nhạt và nhầy.

Phân bố, thu hái Tỏi độc

Tỏi độc là một loại cỏ mọc hoang ở những bãi cỏ vùng ôn đới lạnh của châu Âu như vùng Capcado (Nga), Romania, Hungary… Có nơi trồng lấy hoa làm cảnh. Trồng bằng dò hoặc bằng hạt. Tại Hungary và Rumani loại cây này được trồng trên quy mô lớn, hàng năm thu tới 7 – 8 tấn hạt.

Muốn thu hoạch dò tỏi độc cần đào trước khi ra hoa và khi lá đã hoàn toàn héo. Ở Châu Âu, thời điểm thu hoạch tốt nhất là vào tháng 8, trước khi lá héo, cần chú ý nơi cây mọc vì khi lá đã héo thì hầu như không còn dấu vết gì, khó tìm. Do đó, người ta đào củ vào cuối tháng 7, nếu chờ đến cuối thu, đầu xuân thì hoạt chất thu được sẽ kém hơn.

Dò tỏi độc có thể dùng tươi hoặc bào chế bằng cách hái bỏ thân mang hoa cắt bỏ rễ và 2 lớp vỏ ngoài màu nâu nhạt. Để nguyên mà phơi khô hoặc cắt thành từng khoanh ngang rồi mới phơi. Tuy nhiên người ta thấy dùng dò tươi có tác dụng mạnh hơn.

Hạt có thành phần ổn định hơn, dễ phơi hơn, bảo quản dễ hơn.

Dược liệu tỏi độc

Dò tỏi độc còn tươi có vị đắng khi phơi khô thì vị hơi nhạt.

Trong y học, tỏi độc được xếp vào nhóm thảo dược có độc, dược liệu có những đặc điểm sau:

Tên gọi của dược liệu

Khi dùng làm thuốc, cây tỏi độc cho ra những vị sau:

• Tuber Colchicin hay Bulbus Colchicine: Dò cây tỏi độc hái về phơi khô
• Semen Colchicine: Hạt cây tỏi độc phơi hoặc sấy khô.

Tuy nhiên, theo quy ước quốc tế ở Bruxelles, chỉ công nhận hạt làm thuốc và không sử dụng dò. Mặc dù vậy, người ta vẫn dùng dò để chiết xuất colchicine. 

Tác dụng dược lý

• Được người Đức dùng để chữa bệnh gút, làm thuốc thông tiểu
• Theo nghiên cứu khoa học, loại cây này chỉ có tác dụng hạ nhiệt, chống dị ứng, chống bệnh gút hỗ trợ cho việc điều trị
• Có tác dụng trên tế bào đang phân chia, áp dụng trong việc cải tạo giống cây trong nông nghiệp
• Hạ nhiệt, tăng huyết áp, tăng nhu động ruột tuy nhiên tác dụng một cách thái quá
• Ngoài ra, cũng có giải thuyết cho rằng, colchicin trong tỏi độc có tác dụng kích thích vỏ thượng thận.

Tác dụng phụ

Cá thể gây ra hiện tượng ngộ độc như nôn mửa, đi lỏng đau bụng. Nếu sử dụng 1 centigam có thể gây ra những biểu hiện ngộ độc, liều chết trung bình là 0,03mg đối với kg thể trọng. 

Bệnh Gout và thuốc Colchicin

Bệnh Gout

Bệnh Gout là một bệnh rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Hậu quả làm lắng đọng tinh thể urat tại màng hoạt dịch của khớp gây viêm, sưng đau các khớp. Nguyên nhân bệnh do các yếu tố di truyền, cơ địa, kết hợp với chế độ ăn nhiều đạm, uống bia rượu. Gout cũng có thể là hậu quả của 1 bệnh lý khác như đa u tủy, đa hồng cầu, suy thận, …

Triệu chứng nhận biết bệnh gout là viêm sưng đau các khớp, điển hình là khớp bàn ngón chân cái. Các khớp khác ở tay, chân cũng có thể bị viêm. Ngoài ra người bệnh sẽ có hạt tophy lắng đọng ở khớp, sụn vành tai, gân cơ, …

Thuốc Colchicin từ Tỏi độc

Colchicin là thuốc có tác dụng chống viêm yếu, đặc trị giảm đau trong viêm khớp gout. Thuốc làm giảm đáp ứng viêm đối với lắng đọng các tinh thể mononatri urat lên các mô của khớp. Khi uống colchicin trong vòng vài giờ đầu đợt gút cấp, trên 90% người bệnh đáp ứng tốt; nếu uống muộn hơn, sau 24 giờ, chỉ 75% người bệnh đáp ứng tốt.

Tác dụng chống phân bào của colchicin gây ra các tác dụng có hại lên các mô đang tăng sinh như tủy xương, da và lông tóc. Colchicin uống gây ra giảm hấp thu cyanocobalamin (vitamin B12), mỡ, natri, kali, nitơ, … Ngoài ra, colchicin còn làm giảm thân nhiệt, ức chế trung tâm hô hấp, co thắt mạch máu làm tăng huyết áp …

Sử dụng Colchicin từ Tỏi độc trong bệnh gout

Trong đợt cấp của bệnh gút, Colchicin cần uống sớm trong vòng vài giờ đầu. Nếu uống muộn sau 24 giờ bị bệnh, kết quả kém hơn. Phòng tái phát viêm khớp do gút và điều trị dài ngày bệnh gút, Colchicin cần phối hợp với alopurinol hoặc một thuốc tăng thải acid uric

Chống chỉ định: Suy thận nặng, suy gan nặng, bệnh đường tiêu hoá nặng, bệnh tim nặng hoặc loạn đông máu, mẫn cảm với colchicin.

Thận trọng: Khi dùng để điều trị đợt gút cấp phải thận trọng ở người suy thận hoặc suy gan. Bệnh nhân cao tuổi bị suy nhược dễ bị ngộ độc do tích tụ thuốc.

Ứng dụng Tỏi độc trong bệnh lý khác

Dính nội khớp sau phẫu thuật đầu gối là một biến chứng thường gặp. Nó làm hạn chế quá trình hồi phục. 1 nghiên cứu trên thỏ cho thấy bôi colchicine 0,5 mg/ml tại chỗ có thể làm giảm độ dính khớp gối.

Xơ hóa màng cứng sau phẫu thuật cột sống có thể là nguyên nhân trong hầu hết các trường hợp đau tái phát. 1 nghiên cứu trên chuột cho thấy ở nhóm điều trị colchicine bôi ngoài da, tình trạng xơ hóa ngoài màng cứng đã giảm đáng kể so với nhóm chứng và nhóm giả dược.

Điều gì xảy ra khi ngộ độc cây Tỏi độc

Khi ngộ độc cây Tỏi độc hoặc Colchicin có thể gây đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, rối loạn chức năng thận, gan, tăng bạch cầu, tăng nhịp tim, … Nặng hơn có thể làm ngưng tim và tử vong.

Hiện nay người ta chủ yếu trồng tỏi độc để dùng trong nông nghiệp nhiều hơn làm thuốc. Với tính chất gây đột biến của mình, nó kích thích tạo những giống cây mới. Một số nước vẫn dùng tỏi độc và các chế phẩm từ nó để làm thuốc.

Tóm lại, Tỏi độc là cây thuốc sống vùng ôn đới. Từ dò hạt của cây này người ta chiết được colchicin. Đây là một thuốc điều trị viêm khớp do bệnh gout. Cây thuốc và hoạt chất Colchicin dễ gây ngộ độc, rất nguy hiểm. Do đó không nên tự ý sử dụng để điều trị bệnh.

LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM
0939714275
tiemthuocbacsaithanh
Thuocbacsaithanh

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
– MẠCH NHA CÓ TÁC DỤNG CHỮA BỆNH?
– TA BIẾT GÌ VỀ LONG NÃO