BÀI 380 – Cây tỳ giải với những công dụng tuyệt vời trong điều trị gout (gút)

Trong dân gian, tỳ giải được dùng làm thuốc lợi tiểu, tiêu độc, chữa trị mụn nhọt, nhất là làm giảm đau gân cốt, lưng gối đau mỏi do bệnh gout. Vậy cây tỳ giải trị gout như thế nào?

Mô tả về cây tỳ giải

Được mệnh danh là “thần dược chữa bách bệnh” – tỳ giải mang đến vô số công dụng tuyệt vời cho sức khỏe mà nhiều người chưa biết. Hãy tìm hiểu ngay về loại cây này từ đặc điểm nhận dạng của chúng nhé.

Đặc điểm thực vật

Tỳ giải có tên khoa học là Dioscorea tokoro Mahino, tên gọi khác như: Củ kim cang, bì giải, bạt kế,… Loại cây này thuộc họ củ Nâu (Dioscoreaceae).

Tỳ giải được xếp vào nhóm các loại cây dây leo có khả năng sống nhiều năm. Thân cây có hình dáng nhỏ, gầy. Lá màu xanh, hình trái tim, có tua cuốn do lá kèm tạo thành, đầu nhọn, mọc so le với nhau. Phần lá nối với thân bằng một cuống dài, nhỏ. Mặt trên lá có 7 -9 gân hoặc nhiều hơn, xuất phát từ 1 điểm ở cuống lá tỏa ra hai bên. Hoa tỳ giải thuộc dạng đơn tính, ra vào mùa hạ hoặc mùa thu, mọc thành chùm, có màu sắc xanh nhạt. Quả có kích thước nhỏ, rìa giống như cánh.

Củ tỳ giải được tạo thành từ rễ phình to, các cạnh không đều nhau, có độ dày chừng 2 – 5mm. Phía ngoài vỏ màu vàng, hơi nâu, có rễ nhỏ mọc rải rác xung quanh. Củ cứng, chất bột, vị đắng, mặt cắt bên trong màu trắng, hơi xám hoặc nâu xám, có bó mạch màu nâu vàng nằm rải rác. Đây là bộ phận được sử dụng để làm dược liệu của tỳ giải.

Phân bố

Cây tỳ giải có nguồn gốc ở Trung Quốc, chủ yếu phân bố ở các tỉnh giáp với miền Bắc Việt Nam như Vân Nam, Quảng Đông hay Quảng Tây. Ở nước ta chủ yếu khai thác tỳ giải là các cây thuộc họ củ nâu. Dược liệu này được sử dụng trong nước và phục vụ cho mục đích xuất khẩu.

Thu hái, chế biến

Như đã thông tin ở trên thì bộ phận sử dụng để làm dược liệu của cây chính là phần củ (có thể gọi là thân rễ). Củ cây tỳ giải được thu hái vào bất kì thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, vào mùa đông củ có dược tính tốt nhất.

Củ sẽ được đào lên một cách cẩn thận sao cho không bị vụn nát. Khi mang về, lựa những củ không bị mối mọt, cắt bỏ rễ con rồi rửa qua nhiều lần nước cho sạch đất cát, thái thành lát nhỏ, phơi khô và dùng sống. Dân gian lại áp dụng cách chế biến như sau: Củ được đem ngâm với nước vo gạo, để qua đêm. Sau đó lấy bàn chải chà sạch, ủ cho mềm. Cuối cùng thái lát mỏng, phơi khô và sử dụng trong bài thuốc cụ thể.

Thành phần hóa học và tác dụng dược lý

Theo nghiên cứu của y học hiện đại, Củ tỳ giải chứa thành phần chính là tinh bột, cornus officinalis sieb và saponozit (Saponin steroid ), bao gồm 2 hoạt chất:

• Dioxin
• Dioscorea sapotoxin

Trong khi đó, đông y cho rằng tỳ giải có vị đắng, tính bình có thể tác động vào 2 kinh, gồm kinh Can và kinh Vị. Tác dụng dược lý trong phòng trừ phong thấp, phân thanh khứ trọc và được ứng dụng trong điều trị gout, mụn nhọt, chữa lưng tê gối đau, lợi tiểu, chữa bạch trọc,… và nhiều bệnh lý khác.

16 bài thuốc chữa bệnh từ cây tỳ giải

Điều trị bệnh gout (gút)

Dùng cho người bệnh thể khí trệ trọc ứ: Bệnh hay tái phát, khớp sưng xơ cứng, biến dạng, rêu lưỡi trắng đóng lớp dày

• Nguyên liệu: 24g tỳ giải, 30g thục chi, 15g thương truật, 24g hạt cườm (ý dĩ), 24g mao đông thanh, 10g vảy con tê tê ( xuyên sơn giáp), 12g đương quy, 15g rễ thược dược, 15g ngưu tất, 15g uy linh tiên, 6g vỏ quýt, 8g xuyên khung.
• Cách dùng: Tất cả gộp chung lại sắc uống ngày 1 thang.

Chữa bệnh gút thể tỳ hư trọc ứ: Các khớp đau nhức ê ẩm, tê bì tay chân, nổi cục tophi, cử động kém linh hoạt, chất lưỡi hồng nhạt đóng rêu trắng.

• Nguyên liệu: Tỳ giải, hoàng kỳ, ý dĩ, thổ phục linh mỗi vị 24g, hán trung phòng kỷ, bạch truật, tàm sa, xích thược mỗi vị 12g.
• Cách dùng: Mỗi ngày sắc uống 1 thang

Bài thuốc tăng cường chuyển hóa axit uric, giảm đau nhức xương khớp, tiêu viêm, bổ gan thận:

• Nguyên liệu: Tỳ giải, địa hoàng, thược dược, thổ phục linh, đỗ phụ, phòng phong, cỏ xước, bạch giới tử, sơn khương, cam thảo, hỏa sâm mỗi vị 12g.
• Cách dùng: Đem thuốc sắc với 5 chén nước lấy 1 chén. Gạn ra uống sau khi ăn tối.

Bài thuốc cho bệnh nhân bị gout lâu năm có triệu chứng đau nhức khớp dữ dội, tê bì tay chân:

• Nguyên liệu: 16g tỳ giải, 12g bạch truật, 12g thủy đề, 12g bạch linh, 4g cam thảo, 16g bạch cát, 16g sinh địa, 3 quả đại táo.
• Cách dùng: Cho tất cả vào ấm chuyên dụng sắc với 5 chén nước. Sắc cạn còn 3 chén thì ngưng. Chia uống vào buổi sáng, trưa, tối.

Chữa bệnh lý về xương khớp

Trị phong thấp

• Chuẩn bị nguyên liệu: 12g tỳ giải, 12g cỏ xước, 12g sơn khương, 16g đan sâm, 8g hắc phụ, 8g chỉ xác.
• Cách dùng: Đem tán bột mịn, trộn đều với mật vo thành viên hoàn. Mỗi lần lấy 12g uống chung với rượu nóng.

Chữa đau dây thần kinh tọa, kinh thận trúng phong

• Chuẩn bị nguyên liệu: tỳ giải, lông cu li, tư tiên, bạch linh, hà thủ ô, mã đề nước, thiên hùng lượng bằng nhau.
• Cách dùng: Đem tán tất cả thành bột mịn. Mỗi ngày hòa 8g chung với nước cơm uống.

Điều trị đau nhức xương khớp

• Chuẩn bị nguyên liệu: 20g tỳ giải; 2,4g bách chiểu; 2g cam thảo; 2,4g xuyên quy; 20g hà thủ ô, 2,4g nghiệt bì; 2,4g hồ ma; 1,2g hồng hoa, 20g bạch hành; 1,8g khương hoạt; 20g hồi thảo; 6g quy bản; 2,4g mã kế; 2,4g thạch xương bồ; 2,4g mọc thông; 1,8g xuyên tiêu.
• Cách dùng: Đem nguyên liệu sắc nước đặc rồi hòa chung với một ít rượu uống. Trường hợp bị bệnh ở phần trên nên uống sau bữa ăn, ngược lại uống lúc bụng đang đói.

Chữa bệnh gai cột sống

• Chuẩn bị nguyên liệu: 16g tỳ giải, 12g khoan cân đằng, 20g cẩu tích, 20g hoài sơn (củ mài ), 16g đỗ trọng, 16g hộc huyết, 12g thỏ ty tử, 12g ngưu tất nam, 12g củ mài.
• Cách dùng: Sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang. Hoặc có thể ngâm chung với rượu số lượng lớn dùng dần, mỗi lần uống 15ml x 2- 3 lần/ngày.

Trị các bệnh phát sinh do thấp nhiệt

Bài thuốc trị bệnh sỏi đường tiết niệu, nước tiểu lắng cặn

• Nguyên liệu: 12g tỳ giải, 12g cây vảy rồng, 12g ý dĩ, 12g ngưu tất nam, 12g ô dước
• Cách dùng: Sắc mỗi ngày 1 thang trong một thời gian để đánh tan sỏi.

Chữa viêm đường tiết niệu, tiểu buốt, tiểu rắt, đau mỏi lưng do thấp nhiệt

• Nguyên liệu: Tỳ giải, táo bì, phục linh, thủy đề, nghiệt bì, ngưu tất mỗi vị 12g, địa hoàng 20g, hoài sơn 16g, huyết quỷ 14g.
• Cách dùng: Kiên trì sắc uống ngày 1 thang, sau một thời gian sẽ thấy bệnh tình có khởi sắc.

Điều trị tiểu nhỏ giọt, tiểu rắt do thấp nhiệt

• Nguyên liệu: 8g tỳ giải, 2g sơn đồ, 4g phục linh, 6g huyết căn, 3g tâm sen, 4g sơn liên, 2g thạch xương bồ, 6g xa tiền tử.
• Cách dùng: Sắc uống hàng ngày, mỗi ngày 1 thang.

Trị các chứng tiểu rắt, nước tiểu đục do thấp nhiệt

• Nguyên liệu: 16g tỳ giải, ô dược, anh khoa khố, thạch xương bồ mỗi vị 12g, cam thảo 8g
• Cách dùng: Sắc 5 bát đến khi cạn còn 2 bát nước thì dừng. Chia làm 3 lần và uống trong ngày.

Chữa nhức mỏi hai chân, lở ngứa ngoài da do thấp nhiệt

• Nguyên liệu: Tỳ giải, ngưu tất, đương quy mỗi vị 14g, hà thủ ô, tra tử, đỗ trọng dây, xô thơm mỗi vị 12g, cam thảo 4g.
• Cách dùng: Sắc thuốc với 5 bát nước cạn còn 2 bát thì ngưng. Uống làm 3 lần trong ngày.

Chữa bệnh mót tiểu nhiều lần trong ngày, nước tiểu đục kèm theo chất nhờn

• Nguyên liệu: Tỳ giải, bàng kỳ, anh hoa khoa, thạch xương bồ liều lượng như nhau
• Cách dùng: Tán thuốc thành bột mịn bảo quản trong hũ kín. Mỗi lần lấy 8 – 12g bột đem sắc với 3 ly nước, thêm 1g muối ăn vào. Uống khi còn nóng.

Điều trị mụn nhọt, ngứa da, rỉ dịch vàng do thấp nhiệt

• Nguyên liệu: 20g tỳ giải, bạch tiên bì và uy linh tiên mỗi loại 12g, ké đầu ngựa và kim ngân mỗi vị 16g, thổ phục linh 32g, cam thảo 6g.
• Cách dùng: Sắc uống đều đặn mỗi ngày 1 thang. Dùng liên tục cho đến khi khỏi bệnh thì ngưng.

Chữa đi tiểu nhiều lần trong ngày, mất kiểm soát trong hoạt động tiểu tiện

• Nguyên liệu: Tỳ giải, cây ruột già, phục linh, mộc miên, hoàng kỳ, anh hoa khố, lông cu li, lộc nhung, đại vân, thỏ ty tử.
• Cách dùng: Tán thuốc thành bột mịn, trộn chung với rượu hồ. Vo thuốc thành viên hoàn cỡ bằng hạt ngô. Uống chung với rượu ấm, mỗi lần sử dụng 30 viên.

Trị ung nhọt do thấp nhiệt

• Nguyên liệu: Tỳ giải, đơn bì, hoàng bá, hoạt thạch, thông thảo, trạch tả, ý dĩ nhân, xích linh. Liều lượng theo hướng dẫn của thầy thuốc.
• Cách dùng: Sắc nước uống.

Điều trị bệnh viêm bàng quang

+ Bài 1: Dùng cho bệnh nhân mãn tính

• Nguyên liệu: Tỳ giải, xa tiền tử mỗi vị 16g, thục địa, nga truật, sa sâm, thạch hộc, ngưu tất, hoàng bá nam mỗi vị 12g, kim ngân hoa 20g, tạo giác thích 8g.
• Cách dùng: Sắc thuốc chia 2 lần uống vào buổi sáng và buổi chiều, mỗi ngày 1 thang.

+ Bài 2: Hỗ trợ điều trị, cải thiện các triệu chứng bệnh

• Nguyên liệu: 30g tỳ giải, 40g râu mèo, 30g rễ ý dĩ.
• Cách dùng: Đem thuốc sắc uống 1 thang mỗi ngày.

Lưu ý khi sử dụng cây tỳ giải

Không dùng dược liệu này cho các trường hợp:

• Âm hư hỏa vượng
• Thận hư gây đau lưng
• Dị ứng với thành phần hóa học của tỳ giải

Ngoài ra, bà bầu, phụ nữ cho con bú, người đang được điều trị bằng thuốc tây, người mắc bất kỳ bệnh lý nào trong cơ thể cũng cần thông báo cho thầy thuốc biết khi được chỉ định các bài thuốc có cây tỳ giải.

Bên cạnh đó, người dùng cần cần kiên trì khi áp dụng bài thuốc chữa bệnh từ loại thảo dược trên. Đặc biệt, sử dụng đúng cách, đúng liều lượng, kết hợp những thảo dược cần thiết trong những toa thuốc cụ thể để chữa bệnh đạt hiệu quả tốt nhất. Với mỗi loại bệnh khác nhau sẽ có chế độ ăn uống riêng. Nhìn chung người bệnh cần xây dựng cho bản thân chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học để nâng cao sức khỏe và hỗ trợ quá trình điều trị bệnh được tốt nhất.

Hiện nay, ngoài việc áp dụng những bài thuốc dân gian thì việc tìm đến sản phẩm chứa tỳ giải và các loại thảo dược hỗ trợ chữa bệnh đang ngày càng được nhiều người lựa chọn. Với bệnh nhân gout, thảo dược tỳ giải luôn phát huy những tác dụng tuyệt vời.

Trong hàng loạt sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh gout hiện nay thì Gut Metaherb được khá nhiều người bệnh tin dùng. Sản phẩm nổi bật với thành phần tỳ giải kết hợp thổ phục linh, lá sen, bồ công anh, tía tô,… được bào chế theo công nghệ hiện đại trong chọn lọc hoạt chất từ thảo dược cùng công nghệ nano giúp tăng khả năng hấp thu của cơ thể lên 95%, từ đó ngăn ngừa quá trình hình thành, thúc đẩy đào thải axit uric dư thừa ra ngoài cơ thể và cải thiện đáng kể triệu chứng bệnh. Đây là sản phẩm được tư vấn bởi Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, được Bộ Y tế cấp phép lưu hành trên thị trường và nhận phản hồi tích cực từ khách hàng đã sử dụng.

Phía trên là những thông tin mà Metaherb cung cấp về tỳ giải cũng như hàng loạt bài thuốc chữa bệnh từ thảo dược này. Hy vọng sẽ hữu ích cho nhiều người bệnh! Nếu còn bất cứ băn khoăn nào cây tỳ giải, cách sử dụng hay phương pháp điều trị gout,… người bệnh hãy để lại thông tin, câu hỏi ở khung phía dưới để được chuyên gia Hoàng Vân tư vấn chi tiết.

LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM
0939 714 275
tiemthuocbacsaithanh
Thuocbacsaithanh

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
– NGỌC TRÚC VÀ CÁC TÁC DỤNG CHỮA BỆNH
– NHỤC ĐẬU KHẤU VÀ CÁC CÔNG DỤNG CHỮA BỆNH