BÀI 18: BÀI THUỐC ĐỊA CỐT BÌ

Địa cốt bì là tên gọi vỏ rễ đã qua phơi khô của cây câu kỷ. Dược liệu này có vị ngọt, tính hàn nên được dùng để chữa các chứng bệnh do nhiệt như nóng nảy trong người, suy thận, bạch đới và đau nhức răng.
Tên gọi, phân nhóm
Tên gọi khác: Khổ di, Khước thử, Tử kim bì, Tây vương mẫu trượng, Địa tiên, Phục trần chiên,…
Tên khoa học: Cortex lycci
Họ: Cà/ Khoai tây (danh pháp khoa học: Solanaceae)

TÌM HIỂU CHUNG VỀ ĐỊA CỐT BÌ

Là vỏ rễ của cây Câu kỷ,một loại cây bụi nhỏ, cao 0,5-1,5m, cành nhỏ, cong và ngả xuống, có khi dài tới 4m, thỉnh thoảng có gai thẳng, dài 5 cm, màu vàng xám mọc ở kẽ lá. Lá mọc so le hay tụ tập 3-5 lá thành vòng ở một điểm, cuống ngắn 2-6mm. Phiến lá hình mác, đầu lá và phía cuống của lá đều hẹp, hơi nhọn, dài 2-6cm, rộng 0,6-2,5cm mép lá nguyên. Hoa nhỏ, màu tím nhạt, mọc riêng lẻ hay gồm 2-3 cái ở kẽ lá, có ống ngắn hơn cánh hoa. Quả mọng, hình trứng dài 0,5-2cm, đường kính 4-8mm, khi chín màu đỏ sẫm hoặc vàng đỏ, nhiều hạt nhỏ hình thận, dẹt, dài 2-2,5mm. Mùa hoa tháng 6-9, mùa quả tháng 7-10.

BỘ PHẬN DÙNG CỦA ĐỊA CỐT BÌ

Thu hoạch vào đầu xuân và cuối thu. Đào lấy rễ, rửa sạch, bóc lấy vỏ, phơi hoặc sấy khô. Hoặc rửa sạch rễ, cắt thành từng đoạn 6-12 cm, dùng dao rạch đến gỗ, cho vào đồ, vỏ rễ bong ra, lấy vỏ đem phơi hoặc sấy khô.

THÀNH PHẦN HOÁ HỌC CỦA ĐỊA CỐT BÌ

Theo hệ dược học Viện nghiên cứu Y học Bắc kinh năm 1958, trong Địa cốt bì có 0,08% ancaloit; 1,07% saponin không có phản ứng anthraglucozit và tanin.

TÁC DỤNG,CÔNG DỤNG CỦA ĐỊA CỐT BÌ

Thuốc có tác dụng giải nhiệt hạ áp, hạ đường huyết, hạ cholesterol máu và hưng phấn tử cung. Thuốc hạ áp do tác dụng trực tiếp làm giãn mạch mà có tác dụng hạ áp trung bình. Tác dụng kháng khuẩn: Invitro thuốc có tác dụng ức chế mạnh trực khuẩn thương hàn, phó thương hàn A, trực khuẩn lị Flexner, tác dụng ức chế tụ cầu khuẩn vàng và các loại virut đường hô hấp. Thành phần hoá học: Chất thơm, saponin, alcaloid.
Công năng: Lương huyết, trừ cốt chưng, thanh phế, giáng hoả. Công dụng: Âm hư, sốt về chiều, cốt chưng, đạo hãn, phế nhiệt ho, nục huyết, nội nhiệt tiêu khát.

LIỀU DÙNG ĐỊA CỐT BÌ

Ngày 6 – 12g, dạng thuốc sắc hay ngâm rượu.

MỘT SỐ BÀI THUỐC CÓ ĐỊA CỐT BÌ

1.Trị chứng hư nhiệt, lao nhiệt: thường gặp trong các bệnh lao phổi, bệnh nhiễm thời kỳ hồi phục sốt dai dẳng, đêm ra mồ hôi trộm, chứng cam nhiệt trẻ em (suy dinh dưỡng có sốt) thường phối hợp với Đơn bì, Miết giáp, Tri mẫu. Dùng bài Địa cốt bì thang (Tiểu nhi dược chứng trực quyết) gồm:
Địa cốt bì 12g, Miết giáp 24g (sắc trước), Tri mẫu 12g, Ngân sài hồ 12g, Hài nhi sâm 12g, Hoàng cầm 12g, Xích phục linh 16g, sắc uống.

2.Trị trẻ em viêm phế quản, viêm phổi: sốt ho kéo dài âm ỉ, sốt về chiều, da khô nóng, lưỡi thon đỏ, mạch tế sác, dung bài Tả bạch tán (Tiển nhi dược chứng trực quyết) gồm: Địa cốt bì 12g, Tang bạch bì 16g, Cam thảo 4g, Cánh mễ (gạo tẻ) 8g, sắc uống.

3.Trị bệnh cao huyết áp: La Diệu Minh dùng Địa cốt bì 60g, đổ 3 chén nước sắc còn 1 chén, gia ít đường hoặc thịt nạc heo nấu uống, 2 ngày 1 thang, 5 thang là một liệu trình, có thể uống liên tục 2 – 3 liệu trình.
Trị huyết áp cao nguyên phát 50 ca, tỷ lệ có kết quả 94%, kết quả rõ rệt 40% (Tạp chí Quảng tây Y học 1983,3:46).

4.Trị bệnh tiểu đường:
Dùng bài Địa cốt bì, Râu ngô mỗi thứ 500g, chia 8 ngày sắc uống.
Vương đức Tu trị 16 ca tiểu đường kết quả tốt bằng phương pháp sau: mỗi ngày dùng Địa cốt bì 50g sắc uống thay nước. Dùng thêm Vitamin C 100mg tiêm tĩnh mạch, Vitamin B1 100mg tiêm bắp, mỗi thứ 1 ngày tiêm 2 lần (Tạp chí Trung Y dược Thượng hải 1984,9:11).

5.Trị chai chân: Địa cốt bì 6g, Hồng hoa 3g, tán bột mịn gia dầu mè vừa đủ trộn đều, cắt bỏ lớp da cứng rồi đắp thuốc, 2 ngày thay một lần. Trị 25 ca khỏi (Tân trung y 1974,4:39).

LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM:
0939714275
tiemthuocbacsaithanh
Thuocbacsaithanh

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
BÁN HẠ LÀ GÌ?
TÔ MỘC TRONG ĐÔNG Y